tsamantas.com
Ευχές
Σωτηρία ! Εις τους κληρικούς μετά πόσιν οινοπνευματωδών αποτείνεται η ευχετήριος αύτη λέξις αντί της προς τους λαϊκούς συνήθους φράσεως: με τις υγείες σας ! Σημειωτέον ότι δια τους ιερείς υπάρχει ολόκληρον ιδιαίτερον τυπικόν προσφωνήσεων, προσρήσεων και ευχολογίων.
Προ των συνήθων χαιρετισμών : Καλημέρα, Καλησπέρα! προτάσσεται η λέξη «ευλογείτε!» πάντοτε εις τον πληθυντικόν και επί ενός προσώπου ενώ ουδέποτε άλλοτε συνηθίζεται το τοιούτον παρά τοις χωρικοίς, αποτείνουσι πάντοτε τον λόγον εις ενικόν, όταν πρόκειται περί ενός προσώπου, όπως έπραττον και οι αρχαίοι Ελληνες.
Αποτείνουσαι αι γυναίκες τον λόγον προς ιερέα τον προσφωνούσιν ενίοτε δια του ενός δια δυοίν : Αφεντη—Ζωτη. Οι αναχωρούντες εκ μέρους, ένθα παρακάθηνται και ιερείς, προ των : Καλοβράδυ η Καληνύχτα: θα προτάξουν το: η ευχή σας. Ομοίως εις τας προπόσεις έχουν προωρισμένας και τας εξής ευχάς δια τους ιερείς: Καλή ιερωσύνη, η Καλόν Παράδεισο: ήτοι ευδοκίμως να ιερατεύσης επί της γης και ν' αξιωθής να κερδήσης τα αγαθά του Παραδείσου εν τη μελλούση ζωή.
Να ζήση τ' όνομά σου ! Αι γυναίκες αποτεινόμεναι προς τον οικοδεσπότην, όταν εν εορτασίμοις επισκέψεσιν η εν άλλαις περιστάσεσιν αισίων γεγονότων προσφέρωνται αυταίς αναψυκτικά, θ' αρχίσουν τον ορμαθόν των ευχών των (και είνε εις το είδος τούτο ανεξάντλητοι και αμίμητοι!) δια της άνω ευχετηρίου φράσεως.
Αυτή περικλείει έννοιαν πλατυτέραν και πληρεστέραν της απλής: να ζήσης! Η απαγγέλλουσα ταύτην εύχεται τω οικοδεσπότη ου μόνον ατομικώς μακρόν βίον, αλλά διαιώνισιν του ονόματός του, δηλ. διατήρησιν επ' άπειρον του οικογενειακού ονόματος δι' απογονής και επιγονής
Να μου ζήσης σαν τα ψηλά βουνά !Δηλ. ο βίος σου να ήνε αμετάπτωτος και παρατεταμένος, όπως ο των υψηλών και αιωνοβίων ορέων
Υπάρχει δημοτικόν άσμα αρχόμενον ούτω:
Καλότυχα, ψηλά βουνά και παινεμένοι κάμποι,
που Χάρο δεν παντέχετε, Χάρο δεν καϊτεράτε!
Δια του διστίχου τούτου μετά τίνος φθόνου και μελαγχολίας εξαίρεται το αιωνόβιον των ορέων και πεδιάδων, εν αντιθέσει προς το βραχύβιόν του ανθρώπου.
Καλά γεράματα !Ευχή προτασσομένη προ πάσης άλλης, όταν ο λόγος αποτείνηται προς γηραλεωτέρους αμφοτέρων των φύλων κατά τας συγχαρητηρίους επισκέψεις. Η ευχή αύτη υπενθυμίζει τας ευχάς και δεήσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, αιτουμένης "χριστιανά τα τέλη της ζωής ημών, ανώδυνα, ανεπαίσχυντα, ειρηνικά..."
Να χλωρήνη το χέρι σου ! Ευχή υπέρ ευεξίας της ευεργετικής χειρός, ης αντίθετος: Να ξεραθή το χέρι σου !
Κατά τας επί τω νέω έτει συγχαρητηρίους επισκέψεις αι προσερχόμεναι εις τον συγγενικόν η φιλικόν οίκον γυναίκες λαμβάνουσιν ανά χείρας κλάδον πρίνου (κοπάτζιας) εκ των εν τη αυλή και εισερχόμεναι ρίπτουσι τούτον εις την καίουσαν εστίαν και απαγγέλλουσι την εξής ευχήν προ των άλλων :
Αρνιά, κατσίκια θηλυκά,
Παιδιά, δαμάλια σερνικά !
Κατάρες
Κατ' ανθρώπων
---------------------------
Να σου σβυστή τ' όνομα !Να εκλείψης δηλ. παντελώς και συ και ο οίκός σου και να εξαλειφθή εκ της βίβλου των ζώντων το οικογενειακόν όνομά σου. Παρλ. την αντιθέτου εννοίας ευχήν : Να ζήση τ' όνομά σου!
Να σε πιακ' η γιώρα σου, η να σε πιακ' η ζάλη !Δηλ. να σου έλθη επιληπτική προσβολή, να προσβληθής υπό σεληνιασμού. Γιώρα=η ώρα, στιγμή κακή.
Θα σε ζυγιάσω !Θα σε κρεμάσω (όπως κρεμούν τα βάρη εκ του σταθμού προς ζυγοστάθμησιν).
Να σου πάρη τη φασκιά ! (ως υποκείμ. εννοείται ο διάβολος) Να πας κατά διαβόλου, να καταστραφής εν τω λίκνω σου.
Η υπ' αριθ. 2 κατάρα και η υπ' αριθ. 3 απειλή αποτείνονται προς παιδία, η δε υπ' αριθ. 4 κατάρα προς νήπια εν τω λίκνω εισέτι
"Φασκιά" είναι το σχοινίον, ο επίδεσμος, δι'ου δένουσι τα νήπια εν τω λίκνω.
Να σε μελανιάση ! Δηλ. να σε πατήση ο διάβολος. Υπάρχει πρόληψις ότι το πάτημα του διαβόλου επί του σώματος του ανθρώπου προς τοις άλλοις κακοίς καταλείπει και ίχνη μέλανα.
Να σε καλλουπίση !(Εννοείται ως υποκείμενον ο διάβολος) Να σε σκουπίση, να σε παρ'ο διάβολος.
Να σε παρ' εκείνος που δε σ'έχει ! (Και πάλιν ως υποκείμενο ο διάβολος). Η έννοια ως η ανωτέρω.
Να γένης κρώθα ! Να ξηρανθής να γείνης σκληρόν πτώμα.
Να σε βαρέσ' η πίκα ! Να πάθης μέγα και ανίατον κακόν.
Να σε βαρέσ' η αστραπή, η να σε μπουμπουνίση, η να σε μπουμπούναγε !Να σε πλήξη ο κεραυνός, να σε κατακεραυνώση ο Θεός.
Να γείνης σύντριμμα, η να γείνης σιοντόρια ! Να γείνης κομμάτια, να συντριβής, να καταστραφής.
Να κόψης το λαιμό σου, η κοψ'το λαιμό σου !Να φύγης απ' εμπρός μου.
Να τσακιστής, να γκρεμιστής από μπροστά μου !Προφανής η σημασία των. Λέγονται αι υπ' αρ. 12 και 13 φράσεις προς τους σκαιώς και υβριστικώς αποπεμπομένους.
Να σκάσης, να πλαντάξης ! Γνωστή η σημασία του σκάνω (ακριβώς η του διαρρήγνυμι των αρχαίων, αμεταβάτως λαμβανομένου. Παρλ. το του Αριστοφάνη διαραγείης = σκάσε!) Το πλαντάζω έχει την αυτήν σημασίαν. Ίσως να ηνε παραφθορά του Τουρκ. πατλαμάκ έχοντος επίσης την σημασίαν του σκάνειν.
Να φύγης γλήγορα να μη σε χαρίσω !(Υπονοείται: εις τον διάβολον). Να φύγης αμέσως, για να μη σε στείλω στο διάβολο.
Να σε φάη το φείδι, η να σ'έτρωγε το φείδι !Προφανής η σημασία.
Λούφαξ' τη , Βουβάσου ! Σιώπα (περιφρονητικώς).
Μου φάνταξες !Μου έγεινες φορτικός, μου είσαι απεχθής. Λέγουν επίσης: Φαντάξαμε και του Θεού ! δια των αμαρτωλών πράξεων μας κατέστημεν απεχθείς και παρ' αυτώ τω Υψίστω.
Αλλαμπελάβρε σου ! (κατά παρθ της Τουρκ. φρασ. Αλλάχ μπελανή βερσούν = Ο Θεός να σου δώση κακόν, δυστυχίαν). Ο Θεός να σε τιμωρήση, να χαθής απ' έδω.
Μη μου πέφτης στο λαιμό ! Μη μου γίνεσαι φορτικός, μη μ' ενοχλής, μη με στενοχωρής.
Μη μου ψήνης ψάρι στη γλώσσα !Μη με βασανίζης, μη με τυραννής υπερμέτρως, μη παρατείνης την αγωνίαν μου.
Να σου ακούσω το ξόδιο ! (εξόδιον, αποδημίαν, θάνατον). Ν 'ακούσω τον θάνατόν σου, να λάβω την είδησιν του θανάτου σου.
Να σου φάω το σ'τάρι !Ν' αποθάνης και να φάγω τα κόλλυβά σου.
θα σου βράσω το σ'τάρι ! φρ. απειλητική, προελθούσα εκ του ότι ο σίτος εις την κηδείαν και τα μνημόσυνα έχει μέγα μέρος. Όθεν η άνω φρ. σημαίνει:θα σε φονεύσω.
θα σου κάμω τα σ'χώρια ! Φρασ. απειλητική με την αυτήν ως η ανωτέρω έννοιαν.
Γριμαδιάσου ! Ξεκουμπίσου, χάσου απ'έδω, κρημνίσου.
Να σε φέρουν στο στρώμα, να σε φέρουν στο σακκί, η να σου φέρουν τα σιοντόργια !Κατάρα κυρίως μεταξύ γυναικών σημαίνουσα : να κρημνισθής και κάκιστα ν'απολεσθής κατασυντριβομένη εις τα απότομα μέρη, οπού ξυλεύεσαι και οπόθεν να φέρουν το σώμα σου εις συντρίμματα.
Να πας πισ' από τον ήλιο !Να χαθής, να πας κατά διαβόλου. Η φρ. αυτή πρόηλθεν εκ της λαικής αντιλήψεως περί ηλίου, ον φαντάζονται ως δίσκον υπερμεγέθη, έμπροσθεν λάμποντα και εκπέμποντα ακτίνας φωτός, όπισθεν δε έχοντα το έρεβος και τον ζόφον.
θα σου πιώ το αίμα, η θα σου ρουφήσω το μελό (τον μυελόν)!
Φράσεις απειλητικαί ενδεικτικαί Καννιβαλικών διαθέσεων ! Εννοείται ότι οι εκστομούντες αυτάς ούτε εκ του αίματος των αντιπάλων θα πίωσιν, ούτε τον μυελόν του κρανίου των θα ροφήσωσι μετασχηματίζοντες τούτο εις ποτήριον κατά το απαίσιον παράδειγμα του αιμοχαρούς και βαρβάρου εκείνου βασιλέως των Βουλγάρων, όστις μετέβαλεν εις κύπελλον ατομικής του χρήσεως το κρανίον του υπ' αυτού ηττηθέντος Αυτοκράτορος του Βυζαντίου Νικηφόρου ! Ο ημέτερος Τσαμαντιώτης η Τσαμαντιώτισσα απαγγέλει τας άνω φράσεις εν τη οργή του, δηλών δι' αυτών ότι θα φονεύση τον εχθρόν του. Εννοείται ότι ουδέ τούτο θα πράξη, αλλά θα αρκεσθή μόνον να τον ξυλοκοπήση, αν τύχη να ήνε ισχυρότερός του και δια της ικανοποιήσεως αυτής θα παρέλθη η οργή του και θα εξατμισθή η Καννιβαλική του διάθεσις !
Να φάω τα κόκκαλα του πατέρα μου η της μάννας μου, αν δεν του πλερώσω με το παραπάνω αυτό που μώκαμε ! Φρικώδης όρκος μετ' απειλής φοβεράς περί εκδικήσεως δια προγενομένην υλικήν η ηθικήν βλάβην, υπομιμνήσκων πως την σκηνήν του Ουγολίνου εν τη Θεία Κωμωδία του Δάντου.
Θα γείνωμ' από δυό χωριά ! Φράσις εκστομιζομένη παρά του ευρισκομένου εν οργίλη διαθέσει και απειλούσα τον καθ' ου αποτείνεται δι' απειλής εκπολεμώσεως, αν δεν επέλθη συνεννόησις δι'υποχωρήσεως του τελευταίου.
Το λεκτικόν ιδίως των γυναικών είναι ποικιλώτατον εις βλασφημίας, αράς και ύβρεις. Τυγχάνει απολαυστικόν εν τη χυδαιότητί του ν' ακούη τις γυναίκας εριζούσας και διαπληκτιζομένας. Αι άραι και αι υβριστικαί φράσεις πίπτουσι βροχηδόν. Εκάστη θα παρατάξη κατά της αντιπάλου ότι αξιοκατάκριτον και δύσφημον λέγεται περί τε αυτής ατομικώς και περί της οικονενείας της, της τε πατρικής και της συζυγικής, αν η αντίπαλος ήνε έγγαμος. Όταν ερίζωσι γυναίκες, αφίπταται παντελώς η εις άλλας περιπτώσεις διακρίνουσα αυτάς αιδώς και σεμνότης εν τοις λόγοις. Απορεί δ' ο ακούων δια την ευχέρειαν μεθ' η ς αι αντερίζουσαι παρατάττουσι τους αμοιβαίους υβριστικούς χαρακτηρισμούς και τα πραγματικά η υποθετικά ελαττώματα αλλήλων. Νομίζει τις ότι τα έχουν γραμμένα και τα απαγγέλλουν από τετραδίου !
Αλλά και των ανδρών η γλώσσα κατά τας έριδας και τους διαπληκτισμούς των δεν είναι κοινοβουλευτικωτέρα. Ο ακούων και αυτούς φιλονεικούντας και αλληλουβριζομένους αναμιμνήσκεται των ηρώων του Ομήρου, όταν εν τη Ιλιάδι περιγράφωνται σκηναί αλληλουβρισμού, νομίζει τις ότι αναζώσιν αι μεταξύ Αγαμέμνονος, Αχιλέως, μάντεως Κάλχαντος, Θερσίτου κλπ. εριστικαί σκηναί.
Κατά ζώων
------------------
Αλλά και τα δυστυχή ζώα, ιδίως τα κατοικίδια και τα της ποίμνης, έχουσιν άφθονον συμμετοχήν εις το πλούσιον Τσαμανταίον υβρεολόγιον. Αι κατάραι και αι βλασφημίαι επιπίπτουν κρουνηδόν και επί τας κεφαλάς των δυστυχών τετραπόδων, τα οποία όμως απαθέστατα και στωϊκώτατα δέχονται αυτάς. Οι και αι καταρώμεναι αυτά σκληρώς λησμονούσιν εν τη οργή των ότι η πραγματοποίηση των αρών αυτών αυτούς τούτους θα βλάψη, διότι τα άλογα αυτά ζώα αποτελούν ιδικήν των περιουσίαν, ης η κακαστροφή θα τοις αποβή επιζήμια. Αλλά και ο Τσαμαντιώτης, όπως όλοι οι Ρωμηοί, εινε οργίλος και πρέπει να εξατμισθή ο θυμός του δια των καταρών και ύβρεων. Αύται αποτελούσιν είδος ασφαλιστικής δικλείδος, δι' ης εκφεύγει το μένος και αραιούνται οι καπνοί του εν οργή ατόμου, αποφευγομένων ούτω σοβαρωτέρων συνεπειών!
Ξεθυμαίνουν λοιπόν οι και αι Τσαμανταίαι λέγοντες:
Εναντίον του κυνός των: Να τον φάη η να τον κοψ' η λύσσα !
Εναντίον της γαλής των : Να την κοψ' η ταίνια (ταινία) !
Εναντίον των ορνίθων των: Να τις σκώση η να τις πάρη το γεράκι (ο ιέραξ) !
Εναντίον των αιγοπροβάτων, όνων, ημιόνων κλπ
Να τα σκίση ! (εννοείται ως υποκείμ. πάλιν ο λύκος).
Να τα κάμη ποδάρια ! (ήγουν να τα κατασπαράξη ο λύκος και να τα τεμαχίση εις τέσσερα, όπως τέσσαρες είνε οι πόδες των).
Να τα κάνη μπούνταινα, η να τα κάνη σιοντόρια !
Μπούνταινα είνε μέγα ξύλινον δοχείον, είδος κάδου, εν ω φυλάττουν σιτηρά, η αλατίζουν τυρόν κ.τ.λ. Καταρώνται λοιπόν τα τετράποδα των να ψοφήσουν και να ογκωθούν ως μπούνταινα.
Να τα κάνη άργανο !
Αργανο=όργανον, ιδίως μουσικόν, ως το νταοΰλι (τύμπανον). Παρεμφερής τη: Να τα κάνη μπούνταινα ! Δηλ. να ψοφήσουν, να εξογκωθούν τα πτώματα των ως μπούνταινα και το δέρμα των να χρησιμεύση εις κατασκευήν τυμπάνων!
Προσθετέον και τας εξής αράς δια τα τετράποδα εν γένει:
Να μη ξημερώσουν ! Δηλ. να μη τα εύρη η επαύριον εν τη ζωή.
Ποδάρι να μη μείνη ! Ηγουν ν' αφανισθούν και να εξολοθρευθούν παντελώς από προσώπου της γης.
---------------------------
Να σου σβυστή τ' όνομα !Να εκλείψης δηλ. παντελώς και συ και ο οίκός σου και να εξαλειφθή εκ της βίβλου των ζώντων το οικογενειακόν όνομά σου. Παρλ. την αντιθέτου εννοίας ευχήν : Να ζήση τ' όνομά σου!
Να σε πιακ' η γιώρα σου, η να σε πιακ' η ζάλη !Δηλ. να σου έλθη επιληπτική προσβολή, να προσβληθής υπό σεληνιασμού. Γιώρα=η ώρα, στιγμή κακή.
Θα σε ζυγιάσω !Θα σε κρεμάσω (όπως κρεμούν τα βάρη εκ του σταθμού προς ζυγοστάθμησιν).
Να σου πάρη τη φασκιά ! (ως υποκείμ. εννοείται ο διάβολος) Να πας κατά διαβόλου, να καταστραφής εν τω λίκνω σου.
Η υπ' αριθ. 2 κατάρα και η υπ' αριθ. 3 απειλή αποτείνονται προς παιδία, η δε υπ' αριθ. 4 κατάρα προς νήπια εν τω λίκνω εισέτι
"Φασκιά" είναι το σχοινίον, ο επίδεσμος, δι'ου δένουσι τα νήπια εν τω λίκνω.
Να σε μελανιάση ! Δηλ. να σε πατήση ο διάβολος. Υπάρχει πρόληψις ότι το πάτημα του διαβόλου επί του σώματος του ανθρώπου προς τοις άλλοις κακοίς καταλείπει και ίχνη μέλανα.
Να σε καλλουπίση !(Εννοείται ως υποκείμενον ο διάβολος) Να σε σκουπίση, να σε παρ'ο διάβολος.
Να σε παρ' εκείνος που δε σ'έχει ! (Και πάλιν ως υποκείμενο ο διάβολος). Η έννοια ως η ανωτέρω.
Να γένης κρώθα ! Να ξηρανθής να γείνης σκληρόν πτώμα.
Να σε βαρέσ' η πίκα ! Να πάθης μέγα και ανίατον κακόν.
Να σε βαρέσ' η αστραπή, η να σε μπουμπουνίση, η να σε μπουμπούναγε !Να σε πλήξη ο κεραυνός, να σε κατακεραυνώση ο Θεός.
Να γείνης σύντριμμα, η να γείνης σιοντόρια ! Να γείνης κομμάτια, να συντριβής, να καταστραφής.
Να κόψης το λαιμό σου, η κοψ'το λαιμό σου !Να φύγης απ' εμπρός μου.
Να τσακιστής, να γκρεμιστής από μπροστά μου !Προφανής η σημασία των. Λέγονται αι υπ' αρ. 12 και 13 φράσεις προς τους σκαιώς και υβριστικώς αποπεμπομένους.
Να σκάσης, να πλαντάξης ! Γνωστή η σημασία του σκάνω (ακριβώς η του διαρρήγνυμι των αρχαίων, αμεταβάτως λαμβανομένου. Παρλ. το του Αριστοφάνη διαραγείης = σκάσε!) Το πλαντάζω έχει την αυτήν σημασίαν. Ίσως να ηνε παραφθορά του Τουρκ. πατλαμάκ έχοντος επίσης την σημασίαν του σκάνειν.
Να φύγης γλήγορα να μη σε χαρίσω !(Υπονοείται: εις τον διάβολον). Να φύγης αμέσως, για να μη σε στείλω στο διάβολο.
Να σε φάη το φείδι, η να σ'έτρωγε το φείδι !Προφανής η σημασία.
Λούφαξ' τη , Βουβάσου ! Σιώπα (περιφρονητικώς).
Μου φάνταξες !Μου έγεινες φορτικός, μου είσαι απεχθής. Λέγουν επίσης: Φαντάξαμε και του Θεού ! δια των αμαρτωλών πράξεων μας κατέστημεν απεχθείς και παρ' αυτώ τω Υψίστω.
Αλλαμπελάβρε σου ! (κατά παρθ της Τουρκ. φρασ. Αλλάχ μπελανή βερσούν = Ο Θεός να σου δώση κακόν, δυστυχίαν). Ο Θεός να σε τιμωρήση, να χαθής απ' έδω.
Μη μου πέφτης στο λαιμό ! Μη μου γίνεσαι φορτικός, μη μ' ενοχλής, μη με στενοχωρής.
Μη μου ψήνης ψάρι στη γλώσσα !Μη με βασανίζης, μη με τυραννής υπερμέτρως, μη παρατείνης την αγωνίαν μου.
Να σου ακούσω το ξόδιο ! (εξόδιον, αποδημίαν, θάνατον). Ν 'ακούσω τον θάνατόν σου, να λάβω την είδησιν του θανάτου σου.
Να σου φάω το σ'τάρι !Ν' αποθάνης και να φάγω τα κόλλυβά σου.
θα σου βράσω το σ'τάρι ! φρ. απειλητική, προελθούσα εκ του ότι ο σίτος εις την κηδείαν και τα μνημόσυνα έχει μέγα μέρος. Όθεν η άνω φρ. σημαίνει:θα σε φονεύσω.
θα σου κάμω τα σ'χώρια ! Φρασ. απειλητική με την αυτήν ως η ανωτέρω έννοιαν.
Γριμαδιάσου ! Ξεκουμπίσου, χάσου απ'έδω, κρημνίσου.
Να σε φέρουν στο στρώμα, να σε φέρουν στο σακκί, η να σου φέρουν τα σιοντόργια !Κατάρα κυρίως μεταξύ γυναικών σημαίνουσα : να κρημνισθής και κάκιστα ν'απολεσθής κατασυντριβομένη εις τα απότομα μέρη, οπού ξυλεύεσαι και οπόθεν να φέρουν το σώμα σου εις συντρίμματα.
Να πας πισ' από τον ήλιο !Να χαθής, να πας κατά διαβόλου. Η φρ. αυτή πρόηλθεν εκ της λαικής αντιλήψεως περί ηλίου, ον φαντάζονται ως δίσκον υπερμεγέθη, έμπροσθεν λάμποντα και εκπέμποντα ακτίνας φωτός, όπισθεν δε έχοντα το έρεβος και τον ζόφον.
θα σου πιώ το αίμα, η θα σου ρουφήσω το μελό (τον μυελόν)!
Φράσεις απειλητικαί ενδεικτικαί Καννιβαλικών διαθέσεων ! Εννοείται ότι οι εκστομούντες αυτάς ούτε εκ του αίματος των αντιπάλων θα πίωσιν, ούτε τον μυελόν του κρανίου των θα ροφήσωσι μετασχηματίζοντες τούτο εις ποτήριον κατά το απαίσιον παράδειγμα του αιμοχαρούς και βαρβάρου εκείνου βασιλέως των Βουλγάρων, όστις μετέβαλεν εις κύπελλον ατομικής του χρήσεως το κρανίον του υπ' αυτού ηττηθέντος Αυτοκράτορος του Βυζαντίου Νικηφόρου ! Ο ημέτερος Τσαμαντιώτης η Τσαμαντιώτισσα απαγγέλει τας άνω φράσεις εν τη οργή του, δηλών δι' αυτών ότι θα φονεύση τον εχθρόν του. Εννοείται ότι ουδέ τούτο θα πράξη, αλλά θα αρκεσθή μόνον να τον ξυλοκοπήση, αν τύχη να ήνε ισχυρότερός του και δια της ικανοποιήσεως αυτής θα παρέλθη η οργή του και θα εξατμισθή η Καννιβαλική του διάθεσις !
Να φάω τα κόκκαλα του πατέρα μου η της μάννας μου, αν δεν του πλερώσω με το παραπάνω αυτό που μώκαμε ! Φρικώδης όρκος μετ' απειλής φοβεράς περί εκδικήσεως δια προγενομένην υλικήν η ηθικήν βλάβην, υπομιμνήσκων πως την σκηνήν του Ουγολίνου εν τη Θεία Κωμωδία του Δάντου.
Θα γείνωμ' από δυό χωριά ! Φράσις εκστομιζομένη παρά του ευρισκομένου εν οργίλη διαθέσει και απειλούσα τον καθ' ου αποτείνεται δι' απειλής εκπολεμώσεως, αν δεν επέλθη συνεννόησις δι'υποχωρήσεως του τελευταίου.
Το λεκτικόν ιδίως των γυναικών είναι ποικιλώτατον εις βλασφημίας, αράς και ύβρεις. Τυγχάνει απολαυστικόν εν τη χυδαιότητί του ν' ακούη τις γυναίκας εριζούσας και διαπληκτιζομένας. Αι άραι και αι υβριστικαί φράσεις πίπτουσι βροχηδόν. Εκάστη θα παρατάξη κατά της αντιπάλου ότι αξιοκατάκριτον και δύσφημον λέγεται περί τε αυτής ατομικώς και περί της οικονενείας της, της τε πατρικής και της συζυγικής, αν η αντίπαλος ήνε έγγαμος. Όταν ερίζωσι γυναίκες, αφίπταται παντελώς η εις άλλας περιπτώσεις διακρίνουσα αυτάς αιδώς και σεμνότης εν τοις λόγοις. Απορεί δ' ο ακούων δια την ευχέρειαν μεθ' η ς αι αντερίζουσαι παρατάττουσι τους αμοιβαίους υβριστικούς χαρακτηρισμούς και τα πραγματικά η υποθετικά ελαττώματα αλλήλων. Νομίζει τις ότι τα έχουν γραμμένα και τα απαγγέλλουν από τετραδίου !
Αλλά και των ανδρών η γλώσσα κατά τας έριδας και τους διαπληκτισμούς των δεν είναι κοινοβουλευτικωτέρα. Ο ακούων και αυτούς φιλονεικούντας και αλληλουβριζομένους αναμιμνήσκεται των ηρώων του Ομήρου, όταν εν τη Ιλιάδι περιγράφωνται σκηναί αλληλουβρισμού, νομίζει τις ότι αναζώσιν αι μεταξύ Αγαμέμνονος, Αχιλέως, μάντεως Κάλχαντος, Θερσίτου κλπ. εριστικαί σκηναί.
Κατά ζώων
------------------
Αλλά και τα δυστυχή ζώα, ιδίως τα κατοικίδια και τα της ποίμνης, έχουσιν άφθονον συμμετοχήν εις το πλούσιον Τσαμανταίον υβρεολόγιον. Αι κατάραι και αι βλασφημίαι επιπίπτουν κρουνηδόν και επί τας κεφαλάς των δυστυχών τετραπόδων, τα οποία όμως απαθέστατα και στωϊκώτατα δέχονται αυτάς. Οι και αι καταρώμεναι αυτά σκληρώς λησμονούσιν εν τη οργή των ότι η πραγματοποίηση των αρών αυτών αυτούς τούτους θα βλάψη, διότι τα άλογα αυτά ζώα αποτελούν ιδικήν των περιουσίαν, ης η κακαστροφή θα τοις αποβή επιζήμια. Αλλά και ο Τσαμαντιώτης, όπως όλοι οι Ρωμηοί, εινε οργίλος και πρέπει να εξατμισθή ο θυμός του δια των καταρών και ύβρεων. Αύται αποτελούσιν είδος ασφαλιστικής δικλείδος, δι' ης εκφεύγει το μένος και αραιούνται οι καπνοί του εν οργή ατόμου, αποφευγομένων ούτω σοβαρωτέρων συνεπειών!
Ξεθυμαίνουν λοιπόν οι και αι Τσαμανταίαι λέγοντες:
Εναντίον του κυνός των: Να τον φάη η να τον κοψ' η λύσσα !
Εναντίον της γαλής των : Να την κοψ' η ταίνια (ταινία) !
Εναντίον των ορνίθων των: Να τις σκώση η να τις πάρη το γεράκι (ο ιέραξ) !
Εναντίον των αιγοπροβάτων, όνων, ημιόνων κλπ
Να τα σκίση ! (εννοείται ως υποκείμ. πάλιν ο λύκος).
Να τα κάμη ποδάρια ! (ήγουν να τα κατασπαράξη ο λύκος και να τα τεμαχίση εις τέσσερα, όπως τέσσαρες είνε οι πόδες των).
Να τα κάνη μπούνταινα, η να τα κάνη σιοντόρια !
Μπούνταινα είνε μέγα ξύλινον δοχείον, είδος κάδου, εν ω φυλάττουν σιτηρά, η αλατίζουν τυρόν κ.τ.λ. Καταρώνται λοιπόν τα τετράποδα των να ψοφήσουν και να ογκωθούν ως μπούνταινα.
Να τα κάνη άργανο !
Αργανο=όργανον, ιδίως μουσικόν, ως το νταοΰλι (τύμπανον). Παρεμφερής τη: Να τα κάνη μπούνταινα ! Δηλ. να ψοφήσουν, να εξογκωθούν τα πτώματα των ως μπούνταινα και το δέρμα των να χρησιμεύση εις κατασκευήν τυμπάνων!
Προσθετέον και τας εξής αράς δια τα τετράποδα εν γένει:
Να μη ξημερώσουν ! Δηλ. να μη τα εύρη η επαύριον εν τη ζωή.
Ποδάρι να μη μείνη ! Ηγουν ν' αφανισθούν και να εξολοθρευθούν παντελώς από προσώπου της γης.
Τσαμαντάς 1922
Νικόλαος Νίτσος
Νικόλαος Νίτσος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου